Cultuur

Death is what happens while you're busy making other plans.



    • Op internet
    • Films/TV
    • Boeken
    • Voor kinderen
    • Overige


    Op internet:



    Films/TV:

    • Familienfest: de dood als brenger van liefde. Soms kun je pas van mensen houden als je beseft hoe fragiel het leven is.
    • Afterlife van en met Ricky Gervais. In 2022 nog op Netflix. Wie had dat gedacht: een serie over een ontroostbare weduwnaar die links en rechts op een nare manier uithaalt blijkt de mooiste ode aan de romantische liefde in lange tijd te zijn.
    • Cléo de 5 à 7 van de in maart 2019 overleden Franse Nouvelle Vague filmmaker Agnès Varda, over jonge zangeres Cléo op de dag dat ze slecht nieuws heeft vernomen. We zijn getuigen van de metamorfosis die optreedt in het aanzien van de dood. "Van een wezen waarnaar gekeken wordt, wordt ze een wezen dat zelf kijkt" legt Varda uit.
    • Death in Venice van Luchino Visconti naar de gelijknamige roman van Thomas Mann, op de 5de van Mahler. Zoals een reacteur onder de video zegt: "Mann + Visconti + Mahler = subliem." Mooiste sterfscene op het filmdoek.
    • All that jazz: de swingende laatste dagen van een #metoo-figuur uit de showbizz, uit een tijd wanneer zoiets kon. Meesterlijk. Ik (vrouw) heb het voor het eerst gezien bij lancering in 1979. Ik was toen een puber en vond het geweldig. 3de keer gezien met 56 jaar: hier en daar wel met geklemde kaken gezeten. Niettemin briljant.
    • 13 Reasons Why Netflixserie over meid die zelfmoord pleegt en cassettebandjes achterlaat met daarop haar beweegredenen.
    • Third Star: Britse film over een jongeman met vergevorderde kanker die een barre tocht onderneemt met zijn beste vrienden.
    • Il y a longtemps que je t'aime: Een vrouw (Kristin Scott Thomas) komt na 15 jaar uit de gevangenis, en gaat langdurig logeren bij haar zus. Aan het einde van de film begrijpen we pas het waarom van haar eigenaardige gedrag. "De voorspelbare problemen waar veroordeelden na hun vrijlating mee te maken krijgen (wantrouwen, moeite om een baan te vinden, ambtelijke molens) spelen een ondergeschikte rol. 'Il y a longtemps que je t'aime' gaat over de terugkeer uit een ander soort gevangenis, die van het verdriet." (Het Parool)
    • Reign over me: met Adam Chandler in de überserieuze rol van een nabestaande in de dolhof van het rouwen.
    • Six feet under: Vraagt u zich af hoe het is om in een uitvaartcentrum te wonen? De Six feet under serie komt erg in de buurt van de werkelijkheid. De makers hebben hun huiswerk goed gedaan. Met een slag om de arm: De situatie in de VS is anders. Lichamen worden gebalsemd om maar iets te noemen. De nadruk ligt sowieso veel op het uiterlijk. En er worden zonder blikken of blozen kisten à 9000$ verkocht. Ook worden soms potentiële sensationele  aspekten (vooral over het verzorgen) van het vak uitvergroot (en zelfs verzonnen), wat leidt tot grote hilariteit bij David en mij. De eerste serie heeft onze voorkeur. Daarna zijn de makers uitgeweken naar steeds extremere ontwikkelingen, grotendeels buiten ons werkterrein. Met als dieptepunt een aflevering waar David (what's in a name) ontvoerd en gruwelijk toegetakeld wordt.
    • Imaginary Heroes: van Dan Harris, met Emile Hirsch, Sigourney Weaver en Jeff Daniels. Hoe een gezin worstelt na de zelfmoord van hun zoon. Hoe elk lid in de eenzaamheid van het verdriet vervalt, op zijn eigen manier kopje onder gaat, en dan weer boven komt. Ook sterk over het thema schuld.





      Boeken

      • Het Leven van een vrolijke kankerpatiënt, Eelco Meuleman, journalist, programmamaker.
      • Stervelingen, Fokke Obema, Atlas Contact.
      • De zin van het leven, Fokke Obbema, Atlas Contact.
      • 50 Manieren om Afscheid te Nemen, een bundeling van de indrukwekkende artikelen van Barbara van Beukering in de Volkskrant.
      • Gemaakt voor de Liefde van neurowetenschapper Stephanie Cacioppo, na het verlies van haar geliefde.
      • Beyond Black van Hilary Mantel.
      • Mam, ik ben weg, bundeling van de 100 blogs die Pien Burgersdijk schreef nadat haar zoon uit haar leven gerukt werd. Rauw, raak, hartverscheurend, nuchter en nietsontziend. "Nooit is nog nooit zo nooit geweest." Bij het overlijden had zij een foto van de thuisopgebaarde zoon op twitter gepost, wat een storm veroorzaakte.
      • De vergankelijkheid, Midas Dekkers: Verrukkelijke uiteenzetting van vergankelijkheid, van nut tot geneugten en wat dies meer zij.
      • Dag Mam, Corrie Ververk. Voormalig Het Parool-journaliste Corrie Verkerk zorgde voor haar dementerende moeder, ook als ‘fulltime mantelzorger in quarantaine’, tijdens de eerste lockdown. Een aangrijpend document over moeder en dochter en de wereld van het grote, ongrijpbare, vergeten.
      • Rinkeldekink, Martine Bijl. "waarin ze vrijmoedig en met de nodige zelfspot schreef over haar hersenbloeding en de soms moeizame pogingen tot herstel daarna, inclusief haar verblijf in diverse ziekenhuizen en revalidatiecentra." (Volkskrant)
      • M Train, Patti Smith (New York: Knopf, 2015). "Just Kids was a rich, full book about how to begin. This is a book about endings, about how to mourn and how to survive." (Julie Phillips)
      • Wie krijgt de gouden armband van moeder, Else-Marie van den Eerenbeemt (Bert Bakker 2013): tips inzake erfenissen.
      • Roeshoofd hemelt, Joost Zwagerman.
      • Kiezen bij kanker, (hoe) laat ik me behandelen? Patiënten en artsen aan het woord, Paul Kil (arts) en Corine Koole, Prometheus 2013)
      • Extra tijd, Anton Dautzenberg: het ontnuchterend relaas van de laatste weken van zijn vader.
      • Leef! , Laura Maaskant. Met 15 jaar diagnose kanker. Met 20 jaar en uitbehandeld een boek geschreven.
      • Martin Bril, Tijd, Het evenwicht.
      • Doodsbloei, Pieter Boksma: "Het vuur van de liefde jaagt de kou uit het graf" (Arie van den Berg, NRC 24-09-2010)
      • Het lam, Jannie Regnerus: Een moeder komt door Kunst in het reine met een donkere periode in haar leven toen haar kind ernstig ziek was.
      • Doodgaan, Jacques Koch (journalist, opgeleid als anatomisch odontoloog en militair specialist op het gebied van de gebitsidentificatie),Uitgeverij Van Duuren (ISBN 9789059404588), 2010: "Een praktische leidraad voor iedereen die doodgaat". Echter niet alles klakkeloos geloven, aangezien de teneur overdreven is en de aangedragen voorbeelden (voor de prijs van een spanplatenkist uit de fabriek kunt u een handgemaakt exemplaar kopen, etc) lang niet allemaal kloppen.
      • Heer en meester, een liefdesverklaring, Edith Ringnalda, Nigh & van Ditmar, Amsterdam, 2009. ISBN 978 90 388 9322 8. De laatste dagen van onze nationale vrolijkerd Simon Vinkenoog, opgetekend door zijn grote liefde Edith. www.edithringnalda.nl
      • De zondagsvrouw , Anna Bouman, Anna Bouman & uitgeverij Arena, Amsterdam, 2006. ISBN-10: 90 6974 811 8. ISBN-13: 978 90 6974 811 5. www.boekenarena.nl. Autobiografie van een jonge vrouw met een hersentumor. Bijzonder intelligent geschreven.
      • Balsemen ja/nee, Anja Krabben, Stichting Eindelijk, Amsterdam, 2010. ISBN 978-90-808303-3-2, www.anjakrabben.nl
      • De helende reis, Brandon Bays. Auteur geneest zichzelf van enorme tumor in haar baarmoeder.
      • Swimming in a Sea of Death, vertaling Zwemmen in de zee des doods, David Rieff, 2008:  over de laatste fase van het leven van zijn moeder Susan Sontag. Twijfel over zijn houding daarin, wroeging _ had ik het anders moeten doen?_ Erkenbare geestelijke en emotionele worsteling, naast een prachtig portret van zijn bijzondere moeder.
      • The Gathering, Anne Enright, uitg. Jonathan Cape, 2007. Vertaald naar het Nederlands onder de titel De Samenkomst, de Bezige Bij, Amsterdam, ISBN 9789023422303.
        De Ierse schrijfster Anne Enright (Dublin, 1962), verwerkt haar analyse van de periode na het overlijden van een dierbare en haar gedetailleerde uiteenzetting van emoties, herinneringen en verhoudingen in een interessante roman met als startpunt een zelfmoord.
      • Theo is dood, Theodoor Holman, Mets en Schilt uitg. ISBN 905330513. De bundeling van de columns waarin Theodoor Holman woede en verdriet om de dood van zijn vriend Theo van Gogh van zich af schreef.
      • Kanker... als het in de genen zit, Anja Krabben, Stephen Snelders en Toine Pieters, Veen magazines, ISBN: 97 89085710 53 0. Een blik op de snelle ontwikkelingen op het terrein van genetica en kanker. In dit boek vertellen patiënten, onderzoekers en behandelaars over het leven met "een kans op kanker."
      • Buigen als bamboe, Anja Krabben, Plataan, 2005. Isbn = 90 5807 261 4. Over leven na kanker.
      • Tijd voor de dood , Marjon Klaassen, Elsevier, Maarssen, 2001. ISBN 90 352 2427 2. Zeer waardevolle uiteenzetting van de praktische kanten van een uitvaart. Je voelt de vraag bij elk lemma doorheen sijpelen: "Dit kan, en dat kan, maar is het wel goed voor mij als mens?"
      • Kijk op de site van het Landelijk Steunpunt Rouw (LSR) voor de literatuurlijst en de webwinkel.
      • Over troosten en verdriet, Wim ter Horst, Kok, 2004, isbn 90 435 0738 5: Een nieuw geluid in rouwverwerkingsland. Rekent af met het plichtsmatige "verwerken", pleit voor flink duiken in het labyrinth van het leed en kijken waar je uitkomt. Leest niet makkelijk, maar zeer de moeite waard vw originaliteit van het gepostuleerde.
      • Rust, Bram Vermeulen, Nigh & Van Ditmar, Amsterdam 2005, isbn 90 388 7439 1. De manier waarop dit boek tot stand kwam is het allereigenaardigste. Shireen Stroker heeft haar man Bram drie maanden eerder verloren. Zij zet de computer aan en ontvangt een boodschap van hem: een bundel gedachten en gedichten, met een adembenemend slot, dat in deze uitgave halverwege het boek, op p.112 te lezen is.
      • Valreep/stirrup-cup, Elisabeth Eybers, Querido, Amsterdam 2005. isbn90 214 6083 1
        Rake gedichten (in het Afrikaans/Engels) van wijlen de grande dame van de Zuidafrikaanse poëzie, in de avond van een lang leven. Zie Gedichten.
      • Alles is nieuw, Esther Jansma, De Arbeiderspers, Amsterdam 2005, ISBN 90 295 6270 6.
        Magnifieke gedichten, zeer toepasselijk voor mensen in rouw.
        Een paar regels uit het gedicht "In niets:" "behalve de oneindige val door het niets/van wat wij blauw noemen en aarde/het licht dat in alle richtingen ketst/ interstellaire onpeilbare afgronden in (...)"
      • New Selected Poems van Stevie Smith, incl. Black March en Not Waving but Drowning (zie ook Poezië).
      • Ik moest dood gaan om mezelf te genezen, van Anita Moorjani: auteur ligt met terminale kanker dood te gaan, raakt in coma en wordt genezen wakker.
        • Zie Gedichten.
      • de eenzame uitvaart/ hoe dichters eenzame doden op hun laatste tocht vergezellen, F.Starik, Nieuw Amsterdam 2005, ISBN: 90 468 0020 2. Dichter/kunstenaar F. Starik trok zich het lot van de in alle eenzaamheid overleden personen aan en vormde de "Poule des Doods", samen met andere dichters die om tourbeurten gedichten voordragen bij de uitvaart van deze mensen. In het boek de ontroerende gedichten, maar ook een beschrijving van de uitvaarten zelf. Zie ook zijn site: www.starik.nl en in het bijzonder zijn weblog: stariks weblog .
      • Seidr, het Noordse pad, Linda Wormhoudt: Over sjamanisme en magie in het oude Noordwest-Europa. Te bestellen bij www.a3boeken.nl
      • Ademtocht, verhalen over de dood , Linda Wormhoudt, A3 boeken, Geesteren, 2009. ISBN 978 90 77408 68 1.
      • Goden en sjamanen in Noordwest-Europa, Linda Wormhoudt, A3 Boeken, 2008, ISBN: 978 90 77408 50 6.
      • Boeken van sjamaan Daan van Kamperhout: Beelden van de ziel, Handboek sjamanisme, Rituelen en In de geest van het sjamanisme.
      • Leibniz, Over de Natuurlijke Theologie van de Chinezen, Karel van der Leeuw, Damon 2006, ISBN 90 5573 601 5. Het monnikenwerk van onze vriend Karel, filosoof en Chinagek. De vlotte en leesbare vertaling van het onleesbare manuscript dat Leibniz schreef in wat moet doorgaan voor oud Frans. Liva als voormalig Française heeft geholpen met corrigeren. Een citaat:
        "Men kan er om te beginnen aan twijfelen of de Chinezen geestelijke substanties erkennen of hebben erkend. Maar na er goed over nagedacht te hebben denk ik van wel, hoewel zij die substanties misschien niet als zelfstandig en geheel buiten de materie staand hebben erkend. Wat betreft de geschapen geesten schuilt daar geen enkel kwaad in, want ik neig er zelf toe te geloven dat de engelen een lichaam hebben, wat eveneens de mening van verschillende kerkvaders is geweest. Ik ben eveneens van mening dat de redelijke ziel nooit geheel losstaat van het lichaam. Maar wat God betreft is het mogelijk dat de mening van sommige Chinezen is geweest dat hem ook een lichaam toegekend moest worden, dat God beschouwd moest worden als de ziel van de wereld en met de materie verbonden zou zijn, zoals ook de oude filosofen van Griekenland en Azië hebben gemeend." (p.73)
        Karel is onopvallend bezig de hele Klassiek Chinese canon in uiterst leesbaar Nederlands te vertalen. Zowat elk jaar verschijnt er van zijn hand een of andere vertaling. Ook in samenwerkingsverbanden met prominente sinologen uit de universiteit van Leuven zoals bij het onderstaande:
      • Hemel en aarde verenigen zich door rituelen/ Een bloemlezing uit het werk van de Chinese wijsgeer Xunzi,(Carine Defoort & Nicolaas Standaert, Pelckmans-Klement 2003, ISBN 90 77070 42 7) Hiervan hebben zowel Karel als Liva een hoofdstuk voor hun rekening genomen. In het hoofdstuk van Liva, genaamd: "Werken aan jezelf" is het raadzaam het woord "rituelen" consequent te vervangen door "de Regels" dus bijv. "door rituelen" wordt: "door de Regels".  Zo stond het in de oorspronkelijke vertaling, maar dat is om redactionele redenen van homogeniteit later gelijk getrokken met de overige hoofdstukken.
      • Wat kunnen wij voor de doden doen?/De cura pro mortuis gerenda, Aurelius Augustinus, vertaling Jan den Boeft en Hans van Reisen, Damon, Eindhoven 2004. De visie van kerkvader Augustinus op het uitvoeren van uitvaarten. Verrassend modern.
      • Een openhartig vraaggesprek met Karin Spaink (Opzij, september 2006) met name over borstkanker, met twee paginagrote foto's die duidelijk maken dat je ziek en mooi tegelijk kunt zijn. Tenminste, als de photoshop er niet al te veel overheen heeft gewalst.




      Voor kinderen:

      • lieve oma pluis, dick bruna: de dood door Dick Bruna uitgelegd aan de allerkleinsten onder ons.
      • Voor het kind dat zijn moeder verloren heeft, de DVD: "The Neverending Story" naar het boek van Michael Ende: moeder overlijdt, kind vlucht in dromenland. Schoolresultaten lopen terug, vader gebiedt zoon om beide benen op de grond te houden cq zijn moeder te vergeten. Zoon ongelukkig, bemachtigt magisch boek waarin fantasiewereld bedreigt wordt. Op een gegeven moment wordt duidelijk dat het om zijn eigen innerlijke wereld gaat die aan het verdorren is, en dat het boek "interactief" is (het verhaal is nota bene in 1979 geschreven). De harmonie keert pas terug als het kind de naam van zijn moeder hardop zegt, en het belang aanvaardt van de verbeelding. Een hele mooie film.
      • Spijt, van Carrie Slee: een gepeste jongen pleegt zelfmoord.
      • Voor overige titels van kinderboeken zie literatuurlijsten van gespecialiseerde sites zoals www.in-de- wolken.nl of Rouwboeken.nl



      Overige:


      Optocht Museumnacht op Allerzielen
      Ontferm U
      plaatje
      Een wandelende tentoonstelling met kunstwerken trok op 1 november 2008 door de straten van Amsterdam, van de Spiegelgracht naar galerie W139 in de Warmoesstraat. David liep voor (zie foto). Een koe met een zilveren pronkzadel van Linda Nieuwstad, een brandend baldakijn van Elena Beelaerts, een mop van 8 meter lang waarmee de straat werd schoongesopt van Sachi Miyachi, twee levensgrote wassen beelden van Maartje Folkeringa, een draagbare videoprojectie van Martha Colburn, fanfare muziek van Theo Loevendie en Ernst Glerum, rap van Typhoon op live beats van Han Bennink, majorettes, jazz, poëzie, kamerkoor en fotografie: de kunst is hoog, maar de drempel niet. "Ontferm U" was het eerste deel van het “Requiem bij voorbaat” van Elena Beelaerts.